De 5%-waanzin

Volgens Mark Rutte, secretaris-generaal van de NAVO, moeten alle lidstaten hun defensie-uitgaven ophogen naar 5% van het BBP, het Bruto Binnenlands Product. Het BBP van Nederland bedraagt EUR 1.068 oftewel onze defensie-uitgaven zouden in 2032 verhoogd moeten zijn naar EUR 53,4 (mits het BBP in 2032 dan nog ongeveer even hoog is, wat niet te verwachten is trouwens).

Maar laten we eens uitgaan van de huidige cijfers. Dat betekent dus dat de 5%-norm voor Nederland EUR 53,4 bedraagt. 3,5% oftewel EUR 37,4 miljard dient uitgegeven te worden aan pure defensie-uitgaven inclusief personeel. De rest, 1.5%, aan defensie-gerelateerde uitgaven. Wat zijn dat? Dat is bijvoorbeeld cyber-veiligheid en infrastructuur.

Laten we eerst eens inzoomen op de Nederlandse cijfers. Wat zijn de huidige uitgaven aan defensie? In Nederland wordt momenteel EUR 18,8 miljard uitgegeven aan defensie. Op dit moment is dit 1,83% van het BBP waarmee Nederland dus niet voldoet aan de 2%-norm. Met wat creatief boekhouden en het hanteren van 'ruime' begrippen wordt door het Ministerie van Defensie becijferd dat we net wel voldoen aan deze 2%, maar dat is dus enigzins discutabel. Om het even in perspectief te plaatsen; Nederland geeft jaarlijks EUR 58 miljard uit aan Onderwijs, EUR 85 miljard aan Gezondheidszorg en EUR 218 miljard aan Sociale Zekerheid (dat is incl. AOW).

NAVO hoofdkantoor Brussel

Nu komen we bij de vraag: waarom moeten de defensie-uitgaven eigenlijk naar 5%. Het kort-door-de-bocht antwoord is: omdat Donald Trump dit heeft geroepen. Trump heeft inderdaad de overige NAVO-lidstaten opgeroepen om de uitgaven te verhogen naar 5% van het BBP om tot een 'eerlijke verdeling van de lasten' te komen. Opgemerkt hierbij is dat de VS 997 miljard dollar (dat is ongeveer 865 miljard euro) uitgeven aan wapentuig; dat is 3,4% van het Amerikaanse BBP....

Het meer genuanceerde antwoord is dat het nodig zou zijn vanwege de almaar toenemende onrust in de wereld en vooral vanwege de toenemende dreiging vanuit het Oosten. Hiermee wordt uiteraard Rusland bedoeld. We moeten geloven dat de Russen, tenminste als wij onze defensie niet op orde hebben, binnenkort aan onze grenzen zullen staan. De aloude koude-oorlog propaganda wordt zelfs weer van stal gehaald: "Liever een raket in de tuin dan een Rus in de keuken".

Vraag 1. Is de dreiging reëel?

Gaat er echt een werkelijke dreiging uit van Rusland? Het wordt ons door Mark Rutte namens de NAVO, onze Minister van Defensie, Ruben Brekelmans, en door alle gasten aan de tafels van de praatprogramma's op de TV elke dag opnieuw aangepraat. Maar is dat zo? Het is om een aantal redenen geen reële dreiging. In de eerste plaats omdat President Poetin meerdere keren, zelfs tot vervelens aan toe, heeft verklaard dat hij geenzins van plan is welk NAVO-land dan ook aan te vallen. In de tweede plaats kan Rusland dat ook helemaal niet. Wanneer je nu ziet hoe ze in Oekraïne bezig zijn; ze hebben de frontlinie in bijna drie jaar misschien 50 kilometer op weten te schuiven maar veel verder komen ze niet. We moeten constateren dat Rusland dus niet die militaire grootmacht die hier in het Westen door de politiek en de media wordt afgeschilderd. In de derde plaats: wat hebben de Russen ermee te winnen om hun grenzen naar het Westen op te schuiven? Niet veel, lijkt me. Zelfs helemaal niets. En tot slot; de militaire uitgaven in Rusland bedragen 149 miljard US dollar terwijl de defensie-uitgaven van de NAVO-lidstaten (exclusief de VS) 486 miljard dollar bedragen. De VS en de NAVO samen geven 1.506 miljard dollar(dat is 1,5 biljoen dollar) uit aan oorlogsmateriaal. Dat is meer dan 10 keer zoveel als de Russen....

Vraag 2. Wat gaat er met al die miljarden gebeuren? Hoe gaan die besteed worden?

Het is volgens Mark Rutte de bedoeling dat de NAVO sterker en meer dodelijk wordt. En dat we ons geestelijk moeten voorbereiden op oorlog. Maar hoe dan? Het is best 'onhandig' om eerst het budget vast te stellen, zo van "we hebben zoveel miljard te besteden..." en dan vervolgens te gaan shoppen bij de wapenfabrikanten. Het lijkt mij dat de wapenleveranciers dan niet direct gaan staan zwaaien met kortingen. Integendeel; de prijzen zullen sky-high gaan. Goed gewerkt, Rutte! Maar bovendien; er is gewoon geen aanbod van wapentuig. Er zullen vliegtuigfabrieken gebouwd moeten worden. Er zullen tanks moeten worden gemaakt en er zullen geweren en kogels moeten worden geproduceerd. En drones niet te vergeten. En wanneer is dit alles dan beschikbaar? Over tien jaar? Of over vijftien jaar? En denk je dan dat de Russen hier netjes op zullen wachten....?

Drone

Vraag 3. Wat is de financiële consequentie voor Nederland?

Wanneer Nederland akkoord zou gaan met de verhoging van de defensie-uitgaven naar 5% dan betekent dit in geld uitgedrukt dat er jaarlijks EUR 53,4 miljard op de begroting moet worden gereserveerd. Jaarlijks ruim 53 miljard. In plaats van de huidige besteding van 18,8 miljard. Dat is 34,6 miljard meer oftewel bijna een verdrievoudiging. Dat geld moet ergens vandaan komen. Dat betekent dus simpelweg dat de belastingen fors omhoog zullen moeten en dat alle Nederlanders hier, of ze het nu leuk vinden of niet, aan gaan meebetalen.

Tot slot.

Eén of andere spindokter of reclamejongen heeft de term 'sneuvelbereidheid' bedacht. Jonge mensen moeten weer voorbereid worden op oorlog. Maar zijn er überhaupt nog jonge mensen te vinden die onder de wapenen willen? Er zouden ongeveer 60.000 militairen nodig zijn in Nederland maar ik ga u voorspellen: die zijn er niet. En die komen er ook niet. Kijk alleen maar eens hoeveel moeite het Defensie kost om het huidige aantal militairen alleen al op peil te houden; en zelfs dat lukt niet. En waar ga je jonge mensen vandaan halen die sneuvelbereid zijn? Beste Ruben Brekelmans, wat denk je zelf?

Disclaimer: alle genoemde bedragen zijn afkomstig van ChatGPT.