De CBDC, wat is dat eigenlijk?
CBDC staat voor Central Bank Digital Currency. Oftewel digitaal geld dat wordt uitgegeven door de centrale Bank.
Laten we eerst eens kijken wat geld eigenlijk is. Ons huidige geldstelsel bestaat uit twee soorten geld. Allereerst hebben we contant geld; munten en bankbiljetten. Die hebben we allemaal in onze portemonnee en dit geld wordt in Nederland uitgegeven door DNB (De Nederlandsche Bank NV). Hiermee is het zogeheten publiek geld. De Centrale Bank (DNB) waarborgt de waarde van het contante geld.
Daarnaast heb je geld op de bankrekening staan; je betaalrekening, je spaarrekening of je deposito. Dat geld heb je toevertrouwd aan Rabobank, ABN Amro, ING of andere bank en daarmee is het privaat geld. Omdat je jouw geld hebt toevertrouwd aan een commerciële instelling, moet je maar afwachten of je, wanneer de bank bijvoorbeeld failliet gaat, wel je geld terugkrijgt. Om ervoor te zorgen dat ook je spaargeld 'veilig' is, bestaat het zogeheten depositogarantie-stelsel. Dat houdt in dat de Nederlandse Staat garant staat voor een bedrag van maximaal EUR 100.000 voor het geval de bank waar jij je geld hebt gestald failliet zou gaan. Maar heb je meer staan dan een ton en je bank gaat failliet, dan ben je je geld dus kwijt.
Op dit moment wordt er door meerdere partijen hard gewerkt aan een ander soort geld, namelijk het digitale contante geld. Het is een op basis van blockchain technologie digitale vorm van geld waarmee je straks overal kunt betalen. Het is geen crypto, maar je hebt er wel een zogeheten wallet op je een smartphone voor nodig. Het is dus publiek geld maar dan in digitale vorm.
Waarom willen de centrale banken dit zo graag invoeren?
Hiervoor worden verschillende argumenten aangevoerd. We lopen ze even langs.
Financiele stabiliteit. De Nederlandsche Bank heeft als hoofddoel het stabiel houden van het geld. Door de invoering van de digitale munt denken zij dat ze hier een positieve bijdrage aan kunnen leveren. Wat er mis is met de stabiliteit van ons huidige geld wordt er niet bij gezegd.
Efficiënt en betrouwbaar betalingsverkeer. Dat wil natuurlijk iedereen. Het is voor iedereen van groot belang dat ons betalingsverkeer werkt zoals het moet werken. Volgens DNB gaat de digitale currency hiertoe bijdragen. Maar ons betalingsverkeer is toch al efficiënt en betrouwbaar? Het komt zelden voor dat de grote banken een storing hebben, we kunnen op elk gewenst moment geld overboeken en we kunnen overal betalen met onze pinpas. Dus ook dit argument gaat niet op.
Als back-up voor betaalsystemen. Echter; onze betaalsystemen functioneren opperbest. De commerciële banken hebben hun zaakjes wat dat betreft prima in orde en mocht er onverhoopt een probleem ontstaan, dan is dat meestal heel snel weer opgelost. En bij een mogelijk faillissement van een grote bank zal de overheid ongetwijfeld weer ingrijpen, zoals ook indertijd met Fortis/ABN Amrobank is gebeurd. Met andere woorden; ook dit argument gaat niet op.
Wanneer wordt er besloten dat de CBDC in Nederland wordt ingevoerd?
Twee weken geleden vond er een kamerdebat plaats over dit onderwerp. Op vragen uit de Tweede Kamer heeft minister Sigrid Kaag van Financiën aangegeven dat er "nog niets is besloten". De besluitvorming vindt plaats begin 2023. Kaag geeft aan dat alle opties nog open zijn.
Maar is dat zo? Er wordt op Europees niveau al veel langer gewerkt aan de invoering van de CBDC. Onze eigen DNB heeft hierin een voortrekkersrol. En op Europees niveau zijn de besluiten om de CBDC in te voeren, allang genomen. Dus hoewel Kaag beweert dat 'alles nog open ligt', is de harde waarheid dat dit niet het geval is. Al op 2 oktober 2020 heeft 'Europa' drie dingen besloten; dat er een taskforce komt; dat de systemen van de banken gereed moeten worden gemaakt en dat er een start wordt gemaakt met de openbare raadpleging. Deze raadpleging is reeds geweest en hoewel de meeste Nederlanders die hieraan hebben meegedaan tegen de komst van de CBDC hebben gestemd, is desondanks besloten dat het traject wordt voortgezet. En tijdens heeft toespraak in november 2022 bij het IMF heeft Koningin Maxima
gezegd dat de CBDC zal worden ingevoerd. De besluiten zijn dus al genomen en dat betekent dat het debat in de Tweede Kamer straks alleen voor de bühne zal zijn.
Sterker nog; Nederland zal zeer waarschijnlijk het proefkonijn worden. Onze betaalsystemen zijn er, in tegenstelling tot andere Europese landen, al vrijwel geschikt voor.
De voor- en nadelen van de CBDC.
Over de voordelen kunnen we kort zijn. Die zijn er niet. Ons betalingsverkeer is al zeer goed en stabiel. We kunnen al overal pinnen toch? En wanneer de ECB (de Europese Centrale Bank) de CBDC gaat uitgeven, dan is deze net zo stabiel (of instabiel zo u wilt) als de euro.
Maar dan de nadelen. Die zijn er wel, namelijk:
- de CBDC wordt programmeerbaar. Dat betekent dat de overheid kan bepalen waaraan u uw geld moet uitgeven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan iemand die een uitkering heeft. De overheid kan bepalen dat deze persoon dus wel zijn geld kan uitgeven aan levensonderhoud, woonlasten en energie, maar niet aan bijvoorbeeld luxe artikelen en reizen. Of aan benzine voor de auto. Of de brokken voor de hond om maar 's wat te zeggen.
Maar het gaat verder. Het kan ook jou treffen. De overheid kan ook bepalen dat we straks nog maar twee keer per week vlees mogen eten (beter voor het klimaat, toch?). Of nog maar een keer per jaar mogen vliegen. En dat het beter is voor iedereen om roken te verbieden. En vuurwerk.
- de overheid heeft de mogelijkheid om een negatieve rente in te voeren op uw digitale geld. En we weten allemaal dat wanneer een overheid ergens een mogelijkheid toe heeft, ze deze ook zal 'benutten'. U gaat dus straks meebetalen, via de negatieve rente, aan de tekorten van de Europese Centrale Bank, of u wilt of niet.
- maar, hoor ik u zeggen, we betalen toch bijna alles al met pin -dus digitaal-, wat maakt het dan uit? Met een briefje van tien of twintig euro kunt u iemand anoniem betalen, om welke reden dan ook. Let wel; ik propageer hier niet het gebruik van zwart geld of iets dergelijks. Maar het kan soms handig zijn om iemand gewoon wat contant geld in de hand te drukken. Voor de betaling van je boodschappen, om een klein bedrag af te rekenen in de kroeg of voor de pizza die aan de deur wordt bezorgd. Of om iemand te bedanken of een fooitje te geven, afijn je begrijpt vast wel wat ik bedoel. De overheid hoeft niet alles te weten van ons; dat is helemaal niet nodig. Een beetje privacy willen we graag houden.
Met de CBDC kan dat niet en dat betekent het definitieve einde van uw privacy.
Conclusie.
Voegt de CBDC iets toe? Nee. Is de invoering van de CBDC een goed idee? Nee.
Dus: CBDC, weg ermee!
Tot slot nog een tippie mijnerzijds: betaal overal zo veel mogelijk met contant geld.
